Van Digitale Minister tot Digitale Premier

"Ik heb mijn functie te danken aan FeWeb," zo stelde Alexander De Croo bij zijn aanstelling als Staatssecretaris voor de Digitale Agenda in 2014. Misschien een beetje te veel eer voor FeWeb, maar de campagne voor een Minister van Digitale Zaken die FeWeb voerde in de aanloop van de verkiezingen van 2014 ging niet onopgemerkt voorbij. “Ons digitaal eisenpakket vanuit de sector vertaalden we in een jobadvertentie, waarbij we bij diverse politici en partijen, maar ook bij collega-beroepsverenigingen, om steun vroegen. Hierdoor werd onze vraag een breed gedragen voorstel waar onder meer Alexander De Croo wel graten in zag,” aldus Patrick Marck, directeur van FeWeb.

Het FeWeb eisenpakket werd volledig geïntegreerd in de Digitale Agenda van Minister De Croo en FeWeb maakte deel uit van de think tank Digital Minds om zo mee uitvoering te geven aan dit beleid. Tijdens de laatste vergadering van Digital Minds die plaats vond voor de verkiezingen van 2019, brainstormden de digitale experten en beroepsverenigingen over de volgende stappen om de digitale transformatie sneller om te zetten in. Digital Champion Saskia Van Uffelen vatte dit samen in een artikel waar FeWeb zich volmondig achter schaarde: we hebben niet één Minister van de Digitale Agenda nodig, maar een Digitale Premier die de digitalisering in alle departementen invoert met de coördinatie door een Chief Digital Officer.  

Het regeerakkoord van De Croo I

En zo komen we aan bij de regeringsverklaring van De Croo I op 1 oktober 2020. De Digitale Minister werd Digitale Premier, het regeerakkoord is doorspekt van digitale ambities en de coördinatie ligt in handen van een Staatssecretaris voor de Digitale Agenda. Dit alles is veelbelovend maar ‘the proof of the pudding is in the eating’.

FeWeb staat klaar om de digitale ambities van De Croo I mee waar te maken zodat onze digitale bedrijven hun expertise kunnen inzetten om die digitale transformatie in de praktijk om te zetten. Maar hoe digitaal zijn die ambities eigenlijk? We nemen het regeerakkoord onder de loep.

"Het België van de toekomst is Digital Belgium," aldus Premier De Croo bij de regeringsverklaring. Het ganse regeerakkoord is dan ook doorspekt met digitalisering. We merken echter twee grote blokken op: digitalisering in het kader van het relanceplan en de digitalisering van de overheidsdiensten. In een derde luik geven we ook nog enkele digitale actiepunten mee die we verder in het regeerakkoord terugvonden.

1. Relanceplan met focus op digitaal

De overheid geeft een krachtige impuls aan de economie met een herstel- en investeringsplan van 4,7 miljard euro. Het investeringsplan focust onder meer op de digitalisering en innovatie van de gezondheidszorg, cyber security alsook de Digitale Agenda (incl. digitaliseren van overheidsdiensten, open data beleid ten behoeve van burgers en waarde creërende bedrijven (kmo's, start-ups, enz.) 

Digital Belgium 2.0

 Zo zal men werken aan de versterking van het digitaal actieplan Digital Belgium en investeringen die de ‘digital competitiveness’ van België versterken:

• EGOV: Verbetering van de digitale dienstverlening door de federale overheid, in het bijzonder mHealth, eHealth en eJustice;
• INNOVATION: Versterking van het tech ecosysteem, met bijzondere aandacht voor nichesectoren waar België voorop loopt;
• SKILLS: Verbeteren van digitale vaardigheden, met het oog op het dichten van de digitale kloof;
• OPEN DATA: Ontwikkeling van een federale datastrategie, voor het inzetten van big data (geen individuele data) voor publieke doeleinden zoals bevorderen van gezondheid of verbeteren van mobiliteit.

Consumenten bijstaan bij digitalisering

Bij de digitalisering van onze economie is het echter ook belangrijk om rekening te houden met die groep van mensen die deze digitale (r)evolutie grotendeels heeft gemist. De regering volgt nieuwe digitale evoluties op en reageert snel met nieuwe wetgeving om de privacy en faire behandeling van consumenten te verzekeren. Zij zet in op verregaande informatieverstrekking en sensibilisering van consumenten over digitale veiligheid, omgang met elektronische diensten en kennis van de nieuwe digitale omgevingen, zodat burgers en bedrijven hun voordeel kunnen halen uit de snelle digitale evolutie.      

Gelijk speelveld met de digitax

Met de doorgedreven digitalisering van onze samenleving is gebleken dat de traditionele internationale en nationale belastingregels niet langer afgestemd zijn op de gedigitaliseerde economie. Dit leidt er toe dat bedrijven die actief zijn in de gedigitaliseerde economie al te vaak geen belastingen betalen op de plaats waar de waarde wordt gecreëerd (waar de gebruikers gevestigd zijn). Zo kan er o.a. oneerlijke concurrentie ontstaan. Er moet een vorm van digitale taxatie komen. Daarom zal België het voortouw nemen in de besprekingen voor dergelijke taxatie op internationaal niveau (OESO/EU). Een akkoord op internationaal niveau geniet de voorkeur. Indien er geen internationaal akkoord gevonden kan worden (in de schoot van de OESO en/of van de EU) zal België zelf een digital service taks invoeren in 2023.

2.  E-Government

De huidige coronacrisis bracht de regeringspartijen in herinnering hoe belangrijk een performant functionerende overheid wel niet is. Een plan om de dienstverlening van de overheid te verbeteren focust zich onder meer op:

• de afbouw van de administratieve lasten voor de burger en de ondernemingen, o.a. door de digitale dienstverlening te verbeteren, het ontsluiten en het verder ontwikkelen van e-government toepassingen;
• het inzetten op volledige digitale facturatie (B2G en G2G). Voor de overheden worden maatregelen getroffen zodat er steeds tijdig betaald wordt.
• het voeren van een gecoördineerd federaal beleid inzake open data, onder meer als basis voor gefundeerde beleidsbeslissingen. Hiervoor zal de overheid de beschikbaarheid en toegang tot data voor wetenschappelijk onderzoek en burgers garanderen door deze toegang verder te optimaliseren, te stroomlijnen en te harmoniseren, rekening houdend met regels van vertrouwelijkheid en privacy.

De overheid investeert in de elektronische overheid:

• De regering stelt het "digital by Default"-principe voorop, dat bepaalt dat alle procedures standaard digitaal toegankelijk moeten zijn;
• Tegelijk garanderen men  dat de publieke dienstverlening voor iedereen toegankelijk moet blijven, ook voor de burgers met weinig digitale vaardigheden, een laag inkomen of een beperking. Men onderzoekt hoe men deze burgers kan helpen met het gebruiken van digitale toepassingen;
• Er komt een Digitale Brievenbus waar burgers en ondernemingen berichten kunnen sturen en ontvangen van de overheid;
• De regering werkt een meer eengemaakte e-government-strategie uit om toekomstige digitale prioriteiten en aanbestedingen beter te coördineren. Er worden incubatoren opgericht die de ontwikkeling van digitale projecten binnen de administratie faciliteren en maximaal samenwerken met de privésector. Er komen kleinschalige testprojecten inzake GovTech waar innovatieve start-ups en scale-ups kunnen aan werken
• In het kader van armoedebestrijding zal de overheid de Kruispuntbank van Sociale Zekerheid toegankelijker maken voor organisaties die sociale tarieven, vrijstellingen en verschillende voordelen aanbieden aan kwetsbare bevolkingsgroepen. Zo kan men online toepassingen ontwikkelen die het juiste tarief onmiddellijk kunnen toekennen alsook een digitale tool ontwikkelen die aangeeft op welke lokale en bovenlokale steun een huishouden recht heeft.

3. Digitale actiepunten

In de verschillende hoofdstukken van het regeerakkoord, lezen we ook deze extra actiepunten:

• Er zal op korte termijn een draagvlak bij alle stakeholders gecreëerd worden voor de invoering van 5G en de uitrol van glasvezel
• De regering stelt zichzelf als doel om elektronisch te betalen fors uit te breiden. De consument moet steeds de mogelijkheid krijgen om cashloos te betalen. De plafonds voor contactloos betalen worden verder opgetrokken.
• Er wordt een transformatiefonds opgericht om innovatie en technologie in te zetten om de ecologische uitdagingen aan te gaan
• Deze investeringen zullen spin-offs genereren invloed hebben op de ontwikkeling van klimaatvriendelijke technologieën en de digitalisering van de mobiliteit.
• Het principe van levenslangleren via onder meer een minimum van 5 opleidingsdagen per jaar per werknemer en fiscale stimuli voor bedrijven die meer opleiding aanbieden.

What’s next?

Wanneer we deze ambities vergelijken met het eisenpakket, merken we dat een heel aantal punten alvast opgenomen zijn in het regeerakkoord:

• De Digital Agenda moet een politieke verantwoordelijkheid zijn van de Eerste Minister.
• De benoeming van een CDO (of Staatssecretaris) die aan de Eerste Minister rapporteert om de vooruitgang mbt het Digital Belgium actieplan te stimuleren.
• Een update van het Digital Belgium actieplan met duidelijke doelstellingen voor 2025 en 2030
• Een overheidsadministratie die digitale automatiseringsmodellen implementeert
• Investering in een platform om de digitale realisaties en het voordeel ervan voor de burgers in de kijker te zetten
• Stimuleren van levenslangleren om digitale skills te bevorderen

 Toch ligt er ook nog heel wat op de plank wat niet gedetailleerd of opgenomen werd in het regeerakkoord:

• Een Digital Belgium communicatiestructuur en –plan (2019 – 2030) om zowel burgers, bedrijfswereld, academici als politici een positieve call-to-action aan te reiken
• Een jaarlijks budget om het Digital Belgium actie- en communicatieplan te realiseren
• In samenwerking met de deelstaten werken aan de uitvoering van het STEM actieplan 2020 – 2030, aan het ontwikkelen van een leercultuur om de digital skills imbalances te verminderen en aan het verbeteren van de financiering van levenslangleren
• Het stimuleren van de bedrijfswereld om een levenslangleren actieplan te ontwikkelen en implementeren
• Het ontwikkelen van een incentive plan om de actieve bevolking om te scholen alsook een financieel model voor universiteiten en andere organisaties om dit uit te voeren.

 Vanuit FeWeb bekijken we de komende legislatuur op een positieve en constructieve wijze. Naast de concrete digitale ambities valt ons een open geest op om nieuwe agile manieren van arbeidsorganisatie die eigen zijn aan een digitale transformatie te onderzoeken. Vanuit FeWeb willen we samen met de Eerste Minister en de Staatssecretaris voor de Digitale Agenda hier werk van maken.  

Patrick Marck, directeur FeWeb